احمد

پرسش:
چرا احمد لقب حضرت محمد(ص) ‌شد؟
پاسخ:
طبق برخی روایات نام حضرت پیامبر اسلام(ص) در آسمان ها احمد و در زمین محمد می باشد.

در باب نام‌های مبارک پیامبر از جنبه‌های مختلف سخن گفته شده است. برخی، چهارصد اسم برای پیامبر- با توجه به آیات - شمرده‌اند(1) که از آن میان دو اسم مبارک احمد و محمد(ص) است. اسم احمد در قرآن یک بار ذکر شده است، آن جا که سخن حضرت عیسی(ع) را خطاب به بنی اسرائیل می‌خوانیم:
"و مبشّراً برسولٍ مِن بعدی اسمه أحمد؛(2) به فرستاده‌ای که پس از من می‌آید و نام او احمد است بشارتگرم".
به لحاظ ادبی دلیل اینکه حضرت به اسم احمد و محمد خوانده شده است "بنابرآنچه علامه مجلسی از نحوی معروف سیبویه نقل کرده است" این است که:
احمد بر وزن افعل و الف آن برای تفضیل است که دلالت بر فضیلت حضرت بر سایر انبیا می‌کند.
محمد بر وزن مفعّل و تشدید آن برای مبالغه است که دلالت می‌کند بر این که حضرت از سایر انبیا ستوده تر بوده است. اما به لحاظ روایی، در حدیثی نقل شده که وقتی از رسول خدا(ص) سبب نامگذاری او را پرسیدند، حضرت در پاسخ فرمود: "أمّا محمّد فإنّی محمود فی الأرض و أمّا أحمد فإنّی محمود فی السماء". (3)
از امام باقر(ع) نقل شده است: به جهت کردار پسندیده پیامبر، خداوند از او در کتاب‌های انبیای پیشین به احمد یاد کرده است. به جهت آن که خدا و فرشتگان و تمام انبیا و فرستادگان و همة امت‌های انبیا حضرت را ستایش می‌کنند و بر او درود می‌فرستند، خداوند او را محمد نامیده است". (4)
سرّ نامگذاری پیامبر(ص) به احمد و محمد از دید عرفانی امام خمینی این است که اسم محمدی او ناظر به جنبة مُلکی و اسم احمدی او ناظر به جنبة ملکوتی ایشان است. (5)
پی‌نوشت‌ها:
1. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج 1، ص 195، نشر دار الاضواء، بیروت: 1412ق؛ خرم شاهی، دانش نامه قرآن، ذیل کلمه "احمد".
2. صف(61) آیه 6.
3. محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 9، ص 294.
4. همان، ج 16، ص 98، حدیث 37.
5. محمد امین صادقی، پیامبر اعظم در نگاه عرفانی امام خمینی، ص23 25، نشر مؤسسه آثار امام خمینی، 1386ش. " امام خمینی در تحلیل سرّ نامگذاری پیامبر اسلام به احمد و محمد(ص) با رویکرد عرفانی به نکتة ژرفی اشاره کرده و گفته است:
محمد نام مُلکی(زمینی) آن حضرت است. به همین سبب حروف اتصال در آن بیش‌تر به کار رفته، احمد نام ملکوتی اوست. به این جهت در احاطة حروف انفصال قرار گرفته است. در این که حرف انفصال، در آخر نام ایشان به کار رفته، اسراری نهفته است.
حروف الفبا(حروف هجا) به لحاظ کتابت به دو قسم حروف انفصال و اتصال تقسیم می‌شوند. حروف نظیر: د، ذ، ر، ز و مانند آن حروف انفصال‌اند. حروف انفصال به قبل خود متصل می‌شوند، ولی به بعد خود اتصال نمی‌یابند. به همین جهت آن ها را حروف انفصال می‌گویند، اما حروف اتصال از دو طرف(قبل و بعد) قابل اتصال هستند، از این رو آن ها را حروف اتصال خوانند.
وجود حضرت ختمی مرتبت چون مقام شان برزخ بین عالم کثرت و وحدت است، اسم مُلکی(زمینی) او محمد
است. حروف اول و دوم و سوم آن از حروف اتصال و حروف آخر آن از حروف انفصال است. ولی اسم ملکوتی آن احمد است که حرف اول و آخر آن از حروف انفصال است. "